تأثیر سطوح مختلف نیتروژن، بور و مس بر عملکرد و ترکیب شیمیایی کلم بروکلی

به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف نیتروژن، بور و مس بر عملکرد و ترکیب شیمیایی کلم بروکلی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 45 تیمار، سه تکرار و جمعاً با 135 واحد آزمایشی در گلخانه دانشگاه زنجان در بهار 1389 به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی ترکیب فاکتوریل پنج سطح نیتروژن (صفر، 100، 200، 300 و 400 کیلوگرم در هکتار)، سه سطح بور (صفر، 7/1 و 5/3 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح مس (صفر، 5/2 و 5 کیلوگرم در هکتار) بودند که بر روی کلم بروکلی رقم ساکورا اعمال گردیدند. تیمارهای نیتروژن، بور و مس به ترتیب از منبع سولفات آمونیوم، اسید بوریک و سولفات مس تهیه و به صورت خاکی مصرف گردیدند. نیتروژن در سه نوبت، برای بار اول 15 روز بعد از کاشت نشاها و برای بار دوم و سوم هر 15 روز یکبار بعد از نوبت قبلی مصرف گردید. تمامی اسید بوریک و سولفات مس چند روز قبل از کاشت نشاها به صورت خاکی مصرف گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که کاربرد نیتروژن مصرفی تا سطح 300 کیلوگرم در هکتار منجر به افزایش عملکرد سر کلم بروکلی شد و غلظت نیترات و عناصر غذایی فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، بور و آهن سر کلم بروکلی را افزایش داد، ولی مصرف بیشتر آن از غلظت این عناصر در سر کلم بروکلی کاست. غلظت نیتروژن و مس سر کلم بروکلی نیز با افزایش نیتروژن مصرفی تا سطح 400 کیلوگرم در هکتار افزایش یافت ولی غلظت های روی و منگنز سر روند کاهشی داشتند. کاربرد بور پوسیدگی ناشی از مصرف زیاد نیتروژن در سر را کاهش داد و باعث افزایش عملکرد شد و مقدار 7/1 کیلوگرم بور در هکتار بهترین سطح مصرف برای این منظور بود. ولی سطوح بالاتر بور مصرفی منجر به مسمومیت گیاه شد و عملکرد سر را کاهش داد. افزایش بور مصرفی تا سطح 7/1 کیلوگرم در هکتار منجر به افزایش غلظت نیترات و عناصر غذایی نیتروژن، پتاسیم و منیزیم سر کلم بروکلی شد، ولی تأثیر معنی داری بر غلظت فسفر، کلسیم، مس، آهن و منگنز آن نداشت. مصرف بیشتر بور تا سطح 5/3 کیلوگرم در هکتار منجر به افزایش غلظت بور سر کلم بروکلی گردید و از غلظت روی سر کاست. مصرف مس مانع از پوسیدگی سر و ساقه کلم بروکلی در اثر باکتری و رطوبت گردید و سطح 5/2 کیلوگرم مس در هکتار منجر به بیشترین عملکرد سر کلم بروکلی شد. افزایش مس مصرفی تا سطح 5/2 کیلوگرم در هکتار غلظت نیتروژن و منگنز سر را افزایش داد ولی تأثیر معنی داری بر غلظت فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم سر نداشت. همچنین افزایش مصرف مس تا سطح 5 کیلوگرم در هکتار منجر به کاهش غلظت نیترات، آهن و روی در سر کلم بروکلی شد ولی در مقابل غلظت های عناصر غذایی بور و مس سر کلم بروکلی روند افزایشی داشتند.